Niedźwiedziowate (Ursidae) – rodzina dużych, wszystkożernych (poza niedźwiedziem polarnym, który jest mięsożercą, i pandą wielką, która jest roślinożercą) ssaków drapieżnych (Carnivora) szeroko rozprzestrzenionych na półkuli północnej. W zapisie kopalnym znane są od miocenu. Wyewoluowały z psowatych.
Występowanie i biotop
Niedźwiedziowate występują najliczniej na półkuli północnej. W Polsce rodzina jest obecnie reprezentowana przez jeden z największych współcześnie żyjących gatunków – niedźwiedzia brunatnego, a w przeszłości na terenie Polski występowały żyjące w pliocenie Agriotherium intermedium, Ursus wenzensis i – żyjący w plejstocenie, największy z poznanych przedstawicieli rodziny – niedźwiedź jaskiniowy.Zwierzęta z tej rodziny zajmują różnorodne siedliska. Niedźwiedź polarny spędza większość czasu w wodzie lub na krach lodowych, jest nawet zaliczany do ssaków morskich. Pozostałe niedźwiedzie prowadzą lądowy tryb życia – żyją w tundrze, lasach i górach strefy klimatu umiarkowanego, a niektóre na terenach pustynnych, ale muszą mieć dostęp do źródeł wody. Są szeroko rozprzestrzenione. Łatwo dostosowują się do zmiennych warunków siedliskowych i źródeł pokarmu. Jedynie panda wielka związana jest z jednym typem siedliska – lasem bambusowym.
 |
Charakterystyka
Niedźwiedzie to duże zwierzęta o masywnym ciele, krótkiej szyi, szerokiej głowie z masywną czaszką i wydłużonym pyskiem, szczątkowym ogonie i krótkimi, silnymi kończynami. Najmniejszy w rodzinie jest ważący 30-65 kg niedźwiedź malajski, natomiast niedźwiedź polarny i jeden z podgatunków niedźwiedzia brunatnego – kodiak uważane są za największe z lądowych ssaków drapieżnych (Carnivora), największe samce osiągają do 800 kg masy ciała.| Wzór zębowy | I | C | P | M | |
|---|---|---|---|---|---|
| 40-42 | = | 3 | 1 | 3-4 | 2 |
| 3 | 1 | 4 | 3 | ||
 |
| Pazury |
 |
| Niedźwiedź polarny w postawie dwunożnej |
Ze zmysłów najlepiej rozwinięty jest węch. Wargi niedźwiedzi stanowią bardzo czuły narząd dotyku. Wzrok i słuch są słabo rozwinięte. Niedźwiedzie poruszają się zwykle powoli, na czterech kończynach, ale w razie potrzeby potrafią unieść się do postawy dwunożnej, dobrze biegają, pływają, a niektóre – pomimo dużej masy – nieźle wspinają się na drzewa. Poza okresem rozrodu przebywają samotnie. Dojrzałość płciową osiągają pomiędzy 3-7 rokiem życia, ale rozwój fizyczny trwa u niektórych samców do 10-11 roku życia. Samice osiągają swoje maksymalne rozmiary ok. 5 roku. W klimacie zimnym lub umiarkowanym zapadają w płytki sen zbliżony do hibernacji, z tą różnicą, że temperatura ich ciała spada nieznacznie, a niedźwiedź może się łatwo wybudzić. Taki sen może trwać nawet do pół roku, a może być przerywany na skutek cieplejszej pogody.
Większość gatunków największą aktywność wykazuje w nocy. Wyjątkiem jest niedźwiedź polarny, który jest aktywny w ciągu dnia i nie zapada w zimowy sen.
 |
| Porównanie głów i łap niedźwiedzia polarnego (A, B i C), niedźwiedzia brunatnego (D, E i F) oraz baribala (G, H i I) |
 | ||
| Szkielet niedźwiedzia jaskiniowego – Muzeum Geologiczne w Warszawie |
 |
| Rekonstrukcja Arctodus simus |
Systematyka
Przez długi czas do rodziny Ursidae zaliczano obydwie pandy (panda mała i panda wielka), a pozostałe niedźwiedzie klasyfikowano w rodzaju Ursus. Przeprowadzone badania DNA wykazały, że panda mała znacząco różni się od niedźwiedzi i na tej podstawie została wyodrębniona do pandowatych. Z rodzaju Ursus wyłoniono też rodzaje Helarctos, Melursus i Tremarctos. Wśród populacji niedźwiedzia brunatnego, baribala i niedźwiedzia himalajskiego wyróżniono wiele podgatunków.Obecnie w rodzinie niedźwiedziowatych wyróżniane są:
- Rodzaj: Ailuropoda
- Ailuropoda melanoleuca – panda wielka
- Rodzaj: Helarctos
- Helarctos malayanus – niedźwiedź malajski
- Rodzaj: Melursus
- Melursus ursinus – wargacz
- Rodzaj: Tremarctos
- Tremarctos ornatus – niedźwiedź andyjski
- Rodzaj: Ursus
- Ursus americanus – baribal
- Ursus arctos – niedźwiedź brunatny
- Ursus maritimus – niedźwiedź polarny
- Ursus thibetanus – niedźwiedź himalajski
-
- †Ursus etruscus
- †Ursus minimus
- †Ursus spelaeus – niedźwiedź jaskiniowy
- Rodzaj †Arctodus
- †Arctodus pristinus
- †Arctodus simus – niedźwiedź krótkopyski
Zagrożenia
Osobniki, które osiągnęły dojrzałość rzadko stają się celem ataku innych drapieżników. Notowane są wprawdzie przypadki walki niedźwiedzia z tygrysem, pumą czy rosomakiem, ale należą one do rzadkości i dotyczą zwykle rywalizacji o pokarm. Młode niedźwiedzie, choć znajdują się pod troskliwą opieką matki, padają czasem ofiarą innych niedźwiedziowatych, dużych kotowatych lub psowatych. Największym zagrożeniem dla przedstawicieli rodziny jest człowiek i powodowane przez niego zmniejszanie areałów dostępnych dla niedźwiedzi. Polowania na niedźwiedzie prowadzone były już w czasach prehistorycznych.Niedźwiedzie uważane są za zwierzęta niebezpieczne dla człowieka. Szczególnie niebezpieczne są samice opiekujące się młodymi. Niedźwiedzie atakują ludzi również w obronie pokarmu, zajmowanego terytorium lub w poczuciu zagrożenia. Czasami atakują zwierzęta gospodarskie.
Do najgroźniejszego gatunku niedźwiedzia należy Niedźwiedź Grizli
Grizli, grizzly, niedźwiedź szary (Ursus arctos horribilis) – podgatunek niedźwiedzia brunatnego należącego do rodziny niedźwiedziowatych.
Ponad 100 tysięcy niedźwiedzi grizzly przemierzało zachodnią część Ameryki Północnej, od ubogich terenów Arktyki po góry i wyżyny centralnego Meksyku i od Oceanu Spokojnego. Obecnie północnoamerykańskie niedźwiedzie grizzly spotkać można jedynie w Kolumbii Brytyjskiej, Jukonie, Terytoriach Północnozachodnich, Albercie i na Alasce.
Ciekawostki
W 2005 roku Werner Herzog nakręcił film Grizzly Man o samozwańczym obrońcy tych niedźwiedzi i dokumentaliście amatorze Timothym Treadwellu.
Nie potwierdzone przypadki ataków Grizzly na ludzi:
Kilka dni temu na kempingu Soda Butte niedaleko Północno-Zachodnich obszarów parku Yellowstone w Stanach Zjednoczonych znaleziono zwłoki 48-letniego mężczyzny. Mieszkaniec Grand Rapids w stanie Michigan został rozszarpany podczas snu w namiocie przez niedźwiedzia grizzly. Dwie pozostałe osoby w dwóch innych namiotach zostały pogryzione . Ponad 100 kilogramowa samica została zwabiona za pomocą szczątek namiotu zabitego mężczyzny. Po porównaniu próbek DNA została uśpiona. Jej trzy małe niedźwiadki trafiły to zoo w Billings w stanie Montana.
W czerwcu, prawie 200-kilogramowy samiec grizzly rozszarpał 70-letniego botanika z Park Ridge w stanie Illinois. Miłośnik przyrody został zaatakowany podczas przechadzki jakieś 6 mil od wschodniego wjazdu do Yellowstone.
Ciało 59-letniego Johna Wallace’a znalezione zostało przez strażników na szlaku turystycznym w miniony piątek. Obrażenia na ciele mężczyzny nie pozostawiały żadnych wątpliwości co do przyczyny śmierci. Strażnicy z Yellowstone National Park są przekonani że turysta zmarł w wyniku ran zadanych mu przez niedźwiedzia grizzly. Do tej pory nie udało się zlokalizować zwierzęcia. Trwają jego poszukiwania w celu przeprowadzenia testów DNA. Jeżeli okaże się, że to grizzly zabił turystę, zostanie on uśpiony.
Szef strażników chroniących parku, Dan Wenk przyznał, że władze Yellowstone kładą duży nacisk na edukację turystów i udzielają informacji na temat tego jak postępować w przypadku ataku niedźwiedzia. „Niestety w tym przypadku nie udało nam się zapobiec nieszczęściu” – powiedział Wenk.
Zaznaczył jednocześnie, iż nie ma żadnych dowodów mogących świadczyć o tym, że ten sam niedźwiedź w lipcu zabił turystkę z Kalifornii.
Według ustaleń sekcji zwłok John Wallace najprawdopodobniej został zabity w środę lub w czwartek, w ubiegłym tygodniu.
Mężczyzna samotnie przemierzał szlaki w Yellowstone.
W ubiegłym miesiącu niedźwiedzica zabiła turystkę z Kalifornii. Był to pierwszy atak grizzly w Yellowstone od 25 lat.
Niedźwiedzica zaatakowała małżeństwo - mąż zginął
Niedźwiedzica grizzly zaatakowała i zabiła mężczyznę w amerykańskim parku narodowym Yellowstone, w stanie Wyoming. Żona mężczyzny przeżyła.
Atak miał miejsce na szlaku Wapiti Lake, w odległym miejscu w środku parku. Yellowstone ma 9 tysięcy kilometrów kwadratowych powierzchni, to tyle co Cypr.
Para turystów spacerując zauważyła niedźwiedzicę, ale zignorowała ten fakt i szła dalej. Kobieta zeznała, że niedźwiedzica zaatakowała, prawdopodobnie bojąc się o swoje małe. Mąż kazał małżonce uciekać, sam został i mocno poturbowany przez zwierzę - zginął.
 |
| Grizzly łowiący ryby |
Kobieta również została zaatakowana, zwierzę chwyciło ją za plecak i uniosło w powietrze. Na szczęście turystce udało się oswobodzić i z wyjątkiem kilku siniaków, wyszła z niebezpieczeństwa bez szwanku.
Eksperci przypominają , że niedźwiedzie bywają bardzo groźne. Ostatni śmiertelny tego typu wypadek w Yellowstone miał miejsce 25 lat temu.
Do szpitala w Anchorage, w stanie Alaska trafił nastolatek poturbowany przez niedźwiedzia. 17-letni Samuel Gottsegen przebywał wraz z przyjaciółmi na obozie przetrwania w górach. Zwierzę zaatakowało chłopaka, gdy ten przeprawiał się przez rzekę. Niedźwiedź poturbował w sumie czterech uczestników obozu. Gottsegen odniósł najcięższe obrażenia.
Niedźwiedź zabił człowieka, ranił dwie osoby
Jeden mężczyzna zginął, a dwie inne osoby zostały ranne po atakach niedźwiedzia na campingu na skraju Parku Narodowego Yellowstone w Stanach Zjednoczonych. - Myślałam, że będę kolacją - powiedziała poraniona 58-letnia Deb Freele z Ontario.
Freele zaatakowana w namiocie podczas snu wspomina, że obudziła się, gdy niedźwiedź ugryzł ją w ramię. Kiedy zaczęła krzyczeć, zwierzę stało się jeszcze bardziej agresywne.
Zdecydowałam się więc udawać, że jestem martwa - powiedziała agencji Reuters kobieta. Zwierzę dało za wygraną, a jego ofiara trafiła do szpitala w Cody w stanie Wyoming.
Zdaniem rzecznika Departamentu Połowu, Dzikiej Przyrody i Parków stanu Montana, Rona Aasheima, ludzi zaatakował jeden niedźwiedź, niszcząc dwa namioty. Nie wiadomo jednak czy atakował grizzly czy niedźwiedź czarny, czyli baribal.
Jak twierdzi rzecznik, atak zwierzęcia nie był sprowokowany przez ludzi i nie wydaje się też, by niedźwiedzia skusiła żywność.
Ostatni śmiertelny atak niedźwiedzia na ludzi miał miejsce w w Montanie w 2001. Grizzly zabił wówczas myśliwego, który oprawiał jelenia.
Galeria zdjęć Grizzly:
 |
| Młode niedźwiadki z matką |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz